Gaszenie pianą
Ochotnicze straże pożarne podczas działań gaśniczych rzadko używają piany. Wiele OSP bowiem nie posiada odpowiedniego sprzętu do wytwarzania i podawania piany, rzadkością jest też wyposażenie ochotników w dostateczne ilości środków pianotwórczych. Wiąże się to niewątpliwie ze szczupłością ąrodków finansowych na ochronę przeciwpożarową, jakimi dysponują samorządy lokalne. Niemniej część OSP, zwłaszcza wchodzących w skład KSRG, z powodzeniem wykorzystuje podczas pewnych zdarzeń pianę gaśniczą. Idąc za przykładem chciałoby się, aby coraz większa liczba jednostek stosowała w działaniach ąrodki o wyższej w wielu sytuacjach skuteczności.
Działanie gaśnicze piany mechanicznej, która jest silnie spienioną mieszaniną wody, środka pianotwórczego i powietrza, polega na pokryciu warstwą izolującą powierzchni płonącego materiału i odcięcia dopływu powietrza. Pozbawione dostępu powietrza (a więc tlenu), ognisko pożaru musi zgasnąć. Inne walory gaśnicze piany, to obniżanie temperatury płonącego materiału, a także tłumienie płomieni.
Chcąc uzyskać odpowiedni efekt gaśniczy musimy podawać pianę o odpowiedniej gęstości. Piana zbyt gęsta nie rozpływa się dobrze po gaszonej powierzchni, zaś zbyt rzadka może nie być odpowiednio spoista i nie tworzyć szczelnej warstwy pokrywajšcej gaszony materiał. Pianę wykorzystujemy do działań o różnym charakterze, a w związku z tym potrzebne są nam różnorodne cechy piany. Możemy je uzyskać stosując szeroki zakres spienienia. W zależności od liczby spienienia (a więc: stosunku objętości piany do ilości wodnego roztworu środka pianotwórczego, zużytego do wytworzenia piany) rozróżniamy trzy rodzaje pian gaśniczych:
1-piana ciężka (o liczbie spienienia do 20)
2-piana średnia (o liczbie spienienia od 20 do 200)
2-piana lekka (o liczbie spienienia powyżej 200)
Liczba spienienia ma ścisły związek z ciężarem właściwym piany, który z kolei wpływa na zakres stosowania. Dla nas, strażaków, ważne jest, na jaką odległość możemy pianę podawać. Badania i praktyka wykazują, że prąd piany ciężkiej możemy skierować na zródło ognia na odległość 20 metrów w poziomie i ok. 13 m w pionie. Przy wykorzystaniu działek samochodowych rzut piany może wynieść ok.60 m. Rzut piany średniej z wytwornicy może już co najwyżej wynieść od 2 do 6 metrów. Piana lekka natomiast rozchodzi się bezpośrednio z wylotu rękawa agregatu pianowego. O ile wraz ze wzrostem liczby spienienia zmniejsza się odległość rzutu piany, o tyle zwiększa się jej ilość (jej objętość). Dlatego też prądami piany ciężkiej będziemy działać w natarciu lub obronie na konstrukcje budynków, np. ściany, pianę średnią wykorzystamy do pokrywania przede wszystkim powierzchni płonących zbiorników z cieczami, zaś przy wykorzystaniu piany lekkiej będziemy wypełniać płonące pomieszczenia, np. piwnice.
Mówiąc o gaszeniu pianą trzeba wskazać także jej wady. Przede wszystkim pamiętajmy o tym, że zawiera ona wodę nie destylowaną, a więc jest przewodnikiem prądu elektrycznego. Zawarto347ć wody sprawia także, że nie wolno stosować piany do gaszenia materiałów chemicznych reaguj?261cych z wodą. Piana wykazuje też brak trwałości w kontakcie z cieczami spolaryzowanymi takimi jak: etanol, metanol, aceton czy etery.
Zasady podawania prądów piany. Podajšc prądy piany należy uwzględnić podstawowe zasady:
1-Grubość warstwy piany powinna zależeć od rodzaju płon&$261cego materiału i orientacyjnie wynosić:
a) dla ciał stałych - do 10 cm,
b) dla cieczy (zależnie od temp. zapłonu) - od 10 do 20 cm
c) dla działań w obronie - od 5 do 7 cm
2-Podobnie jak w przypadku wody, piana powinna być ułożona w natarciu w strefie spalania , w obronie zaś w pasie przyległym do czoła pożaru,
3-W przypadku gaszenia cieczy palnych należy pamiętać, aby:
a)przed rozpoczęciem gaszenia uzyskać właściwą gęstoąć
b)nie wbijać piany w głębsze warstwy cieczy
c)podawać pianę na ścianki zbiornika, by następowało łagodne spływanie piany na powierzchnię cieczy
Podczas gaszenia ciał stałych operujemy prądem od swojej strony tak, aby pokryć całą płonącą powierzchnię. ś?ciany pianowe pokrywamy pianą od dołu.
Przystępując do gaszenia pianą średnią lub lekką musimy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo ratownika. Będzie on bowiem działał w bezporednim sąsiedztwie strefy spalania. Należy w tym celu wykorzystać odzież żaroodporną lub zmniejszyć np. za pomocą prądów piany ciężkiej działanie płomieni i promieniowania cieplnego.
Do gaszenia powierzchni płonących na przestrzeni otwartej nie stosuje się piany lekkiej. Wiatr, a także konwekcyjny ruch powietrza mogą powodować przemieszczanie się piany, a tym samym odsłanianie gaszonych fragmentów powierzchni i ponowne pojawianie się ognia.
Piana lekka nadaje się najbardziej do wypełniania przestrzeni płonących pomieszczeń. Duże ilości (przy wysokiej liczbie spienienia) piany szybko wypełnią mieszkania, piwnice. Aby uniknąć na skutek wzrastajšcego ciśnienia w pomieszczeniu cofnięcia się piany, należy wykonywać otwór odpowietrzający. Może to być proste wybicie szyby w górnej części pomieszczenia. Przed zastosowaniem piany lekkiej należy upewnić się, czy w pomieszczeniu nie przebywa człowiek.
Stosowanie piany należy starać się ograniczać w miejscach, gdzie znajdujš się przedmioty stanowiące dużą wartość materialną lub kulturową. Piana bowiem posiada silne właściwo?ci niszczące i może okazać się, że straty wtórne są nie mniejsze niż wywołane pożarem.